Kamienie milowe rozwoju mowy dziecka od narodzenia do 6 r. ż.
Rozwój dziecka i jego mowa przebiegają w indywidualnym tempie, co oznacza, że jedno dziecko w określonym wieku będzie prezentowało pewien poziom językowy, inne osiągnie te same umiejętności nieco później. Niemniej jednak istnieją pewne normy rozwoju językowego, do których możemy się odnieść. Oznacza to, że większość dzieci w określonym wieku wykonuje czynności przygotowujące do opanowania systemu językowego. Są one ściśle związane ze słyszeniem, rozumieniem i mówieniem. I tak:
- od urodzenia do około 3 m. ż. – dziecko reaguje na głośne dźwięki, wycisza się lub uśmiecha gdy do niego mówimy; zaczyna głużyć (nieświadome wydawane dźwięki), używa krzyku i płaczu do sygnalizowania swoich potrzeb;
- około 4 do 6 m. ż. – dziecko odwraca głowę, szukając źródła dźwięku, reaguje na ton głosu, zwraca uwagę na zabawki, które wydają dźwięki, reaguje też na muzykę; półroczne dziecko gaworzy, czyli powtarza proste ciągi sylab i własnych dźwięków, a zagadywane- uśmiecha się, porusza rękami i nogami;
- od około 7 do 12 m. ż. – odwraca się w kierunku dźwięku, skupia uwagę na naszym mówieniu, wskazuje odpowiedzi palcem na pytania „Gdzie mama?”, „Gdzie tata?”, uczestniczy w prostych wyliczankach („Idzie rak…”); intensywnie gaworzy (ta-ta-ta, ba-ba-ba, na-na-na itp.), mogą pojawić się pierwsze słowa (mam, tata- nie koniecznie zawsze kojarzone z adekwatnym przedmiotem/osobą);
- 12-24 miesiące– wskazuje niektóre części ciała, wykonuje proste polecenia (daj…, zrób…, przynieś…), lubi słuchać prostych piosenek, wierszyków, wyliczanek, potrafi wskazać często używane przez nas przedmioty; w komunikacji- stosuje onomatopeje (bach- bach, bum- bum), powtarza często zasłyszane słowa (czasem echolalie), zaczyna łączyć słowa (mam daj, nie chcę);
- 2-3 r. ż. – rozróżnia przeciwieństwa (chodź-stój, nie ma- jest), rozumie proste instrukcje (weź piłkę i chodź do mamy), potrafi wskazać części ciała; w mowie- nazywa większość przedmiotów z otoczenia (często tworzy przy tym neologizmy), wymawia coraz więcej głosek (ciszące oraz k, g, czasem l), wchodzi w okres zadawania pytań („A co to?”);
- 3-4 r. ż.- reaguje na głos z innego pokoju i komunikaty z radia czy tv, potrafi odróżnić proste różnice w dźwiękach, np. (sok-siok), wypowiada się kilku wyrazowymi zdaniami, coraz więcej pyta, zwykle mówi płynnie, choć może pojawić się tzw. rozwojowa niepłynność mowy;
- 4-5 r. ż. potrafi z uwagą wysłuchać prostego opowiadania i odpowiedzieć na podstawowe pytania związane z treścią, rozumie komunikaty osób obcych; zadaje bardzo dużo pytań, mogą pojawiać się głoski szumiące i głoska r, potrafi opowiedzieć krótką historię, wypowiada się coraz bardziej poprawnie gramatycznie, zasób leksykalny dziecka wzrasta do około 800 – 1000 wyrazów;
- 5-6 r. ż. – rozumie trudniejsze komunikaty, instrukcje („klaśnij w dłonie, a potem zrób skłon”), potrafi wysłuchać bajkę, opowiadanie i zrozumie morał, rozumie przyimki (nad, pod, obok), odczytuje proste symbole; w mowie- powinny być wykształcone wszystkie głoski, dziecko buduje zdania poprawnie pod względem reguł gramatycznych, zaczyna używać zdań złożonych, opowiada na temat wysłuchanej bajki, obejrzanej ilustracji, potrafi komunikować się z obcą osobą, nie odbiegając przy tym od tematu, określa stosunki przestrzenne i nazywa podstawowe figury geometryczne.
Mowa siedmiolatka jest już w pełni ukształtowana, a dziecko posługuje się swobodną mową potoczną, zależną i niezależną i porozumiewa się bez trudu z innymi ludźmi, przekazując im za pomocą języka dźwiękowego swe myśli, pragnienia i żądania, emocje i uczucia, wchodzi również w piątą fazę rozwoju języka, która będzie trwała do końca życia.
Źródło: materiały z III Ogólnopolskiej Konferencji Logopedycznej „Komunikacja językowa w ujęciu interdyscyplinarnym”. Katowice, 2008 r.
Podobne posty:
Gimnastyka buzi i języka- zajęcia w przedszkolu
Myślę, mówię, opowiadam
Akademia Dobrych Manier 3
„Spotkały się dwie zielone żabki…” – ćwiczenia motoryki artykulacyjnej z dziećmi oddziałów przedszkolnych.
„Co Pani Jesień w koszu przyniesie?”- podsumowanie wyników konkursu logopedycznego.
Oddychanie przeponowe i wydłużanie fazy wydechu