Ćwiczenia fonacyjno – dykcyjne z uczniami klas I i II
Fonacja to zdolność do wydawania głosu i umiejętność posługiwania się głosem, a ćwiczenia fonacyjne określa się również jako ćwiczenia głosowe.
Takie też ćwiczenia zostały przeprowadzone z uczniami klas I- II. Ich celem była nauka prawidłowego
wydobycia głosu do uzyskania oczekiwanego dźwięku, rozluźnienie mięśni krtani i aparatu artykulacyjnego, a także wyrobienie umiejętności modulowania siły natężenia głosu. Uczniowie próbowali swoich umiejętności fonacyjnych podczas kontrolowanego wymawiania samogłosek [a], [o], [u], [e], [y], [i]. Najpierw pojedynczych samogłosek, potem przedłużanych dźwięków.
Podczas zajęć dzieci mogły też poznać elementarną wiedzę na temat dykcji, czyli poprawnego, wyraźnego wymawiania słów. Język polski, jak wiemy, pod tym względem nie należy do najłatwiejszych.
Na dobry poziom dykcji składa się m.in.:
- sprawność artykulatorów (warg, języka, podniebienia miękkiego)
- tempo mowy, które nie może być ani zbyt wolne, ani zbyt szybkie
- prawidłowe akcentowanie (w języku polskim akcentujemy najczęściej na drugą sylabę od końca)
- nośność oraz siła głosu, a także jego melodyjność
- swoboda w wypowiadaniu trudniejszych grup spółgłoskowych np. wstrz (wstrząs), pszcz (Pszczyna)
Wszystkie chętne osoby, chcące sprawdzić lub poćwiczyć swoje umiejętności dykcyjne zapraszam do przykładowych teksów:
„Przestraszyła pszczołę osa,
bzycząc w złotych zboża kłosach.
Pszczoła, siedząc zaś na kłosie,
chcąc uprzykrzyć życie osie,
wciąż tak strasznie ją straszyła, że aż osa się zaszyła
gdzieś w kolczastych krzewach w parku,
więc już nie ma jej na karku”
/E. i W. Szwajkowscy/
„W gąszczu szczawiu we Wrzeszczu
klaszczą kleszcze na deszczu,
szepcze szczygieł w szczelinie,
szczeka szczeniak w Szczuczynie,
piszczy pszczoła pod Pszczyną,
świszcze świerszcz pod leszczyną,
a trzy pliszki i liszka
taszczą płaszcze w Szypliszkach.”
/M. Strzałkowska/
